بیماری گریوز چیست؟ بررسی علائم، علت و روش‌های درمان

مقدمه و شناخت بیماری

بیماری گریوز چیست؟

بیماری گریوز، یک بیماری خودایمنی است که تا آخر عمر ادامه دارد. این بیماری باعث افزایش تولید هورمون تیروئید توسط غده تیروئید می‌شود. به دلیل اینکه آنتی بادی‌هایی به اشتباه بر علیه غده تیروئید تولید می‌شود.

این بیماری یکی از رایج‌ترین دلایل پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدیسم) به حساب میاد، مخصوصا اگر در خانواده‌ فرد سابقه مشکلات تیروئیدی وجود داشته باشد. بیماری گریوز بیشتر از همه غده تیروئید رو تحت تأثیر قرار می دهد. اما گاهی هم می تواند روی چشم ها و پوست فرد اثر بگذارد:

• بیماری گریوز سرعت متابولیسم (سوخت و ساز) بدن را بالا می برد.
• این موضوع می تواند روی جنبه‌های مختلفی از سلامتی فرد تاثیر بگذارد
• ممکن است فرد احساس کند که کنترل بدن خود را از دست داده است
• خیلی مهم است که اگر علائم این بیماری رو در خودتون دیدید، حتماً تحت درمان پزشکی قرار بگیرید.

چه کسی بیشتر احتمال دارد به بیماری گریوز مبتلا شود؟

بیماری گریوز در زنان و افراد بالای ۳۰ سال شیوع بیشتری دارد . احتمال ابتلا به این بیماری در شرایط زیر افزایش می‌یابد:

• وجود سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری گریوز یا بیماری هاشیموتو

داشتن سایر اختلالات خود ایمنی، از جمله:

• ویتیلیگو، که باعث از دست دادن رنگدانه در بخش‌هایی از پوست می‌شود.
• گاستریت خودایمنی، که به سلول‌های پوشش داخلی معده حمله می‌کند.
• دیابت نوع ۱، که در آن سطح گلوکز خون (قند خون) بیش از حد طبیعی است.
• آرتریت روماتوئید، که مفاصل و گاهی سایر بخش‌های بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• مصرف محصولات نیکوتینی

برای آشنایی با پرکاری تیروئید، می‌توانید مقاله زیر را بخوانید:

بیشتر بخوانید:

پرکاری تیروئید چیست؟ راهنمای جامع علائم، دلایل و روش‌های درمان

علائم و علت‌ها

علائم و نشانه‌های بیماری گریوز کدام‌اند؟

علائم بیماری گریوز (و هایپرتیروئیدیسم) شامل موارد زیر است:

• عدم تحمل گرما و تعریق بیش از حد
• ضربان قلب بالا (تاکی‌کاردی)
• تنگی نفس
• لرزش دست
• اضطراب
• اسهال
• بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)
• ریزش مو
• بی‌خوابی
• خونریزی قاعدگی سبک، کاهش یا عدم وقوع قاعدگی
• پوست نازک، گرم و مرطوب
• کاهش وزن

شروع علائم بیماری گریوز معمولاً تدریجی است و اغلب چندین هفته یا ماه طول می‌کشد تا بروز کند. با این حال، گاهی اوقات این علائم به طور ناگهانی در طی چند روز ظاهر می‌شوند. ممکن است برخی یا بسیاری از این علائم را به طور همزمان تجربه کنید.

بیماری گریوز همچنین می‌تواند باعث مشکلات چشمی شود، از جمله:

• بیرون‌زدگی چشم‌ها (اگزوفتالموس)
• دوبینی
• احساس وجود شن در چشم‌ها، سوزش و تحریک
• حساسیت به نور (فتوفوبیا)
• احساس فشار یا درد در چشم‌ها

این وضعیت به نام آرتروپاتی گریوز یا بیماری چشمی تیروئید شناخته می‌شود. حدود ۱ نفر از هر ۳ فرد مبتلا به بیماری گریوز به این عارضه دچار می‌شوند.

تا ۴٪ از افراد مبتلا به بیماری گریوز دچار پره‌تیبیال میکزدما (درماتوپاتی گریوز) می‌شوند. این عارضه باعث ایجاد ضخیم‌شدگی پوست به صورت برجسته و تغییر رنگ یافته، معمولاً در ناحیه ساق پا، می‌گردد.

حدود ۱٪ از افراد مبتلا به بیماری گریوز دچار تیروئید آکروپاتی می‌شوند. این وضعیت باعث ایجاد انگشتان چماقی شکل در دست‌ها و پاها می‌گردد.

علت بیماری گریوز چیست؟

بیماری گریوز زمانی رخ می‌دهد که عاملی باعث تحریک سیستم ایمنی بدن شده و منجر به تولید بیش از حد آنتی‌بادی به نام ایمونوگلوبولین تحریک‌کننده تیروئید (TSI) می‌شود. TSI به سلول‌های سالم تیروئید متصل شده و باعث تولید بیش از حد هورمون‌های تیروئید توسط غده تیروئید می‌گردد.

در یک مطالعه، محققان تخمین زدند که ژنتیک در ۷۹٪ از خطر ابتلا به بیماری گریوز نقش دارد. این بدان معناست که بیماری گریوز تا حدی ارثی است. ۲۱٪ باقی‌مانده خطر، ناشی از عوامل محیطی است.

دانشمندان دقیقاً نمی‌دانند چرا سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله می‌کند. اما بر این باورند که عامل تحریک‌کننده ممکن است ناشی از عوامل محیطی باشد، مانند:

• استرس
• بارداری و دوره پس از زایمان
• ویروس‌ها و عفونت‌ها

برای مطالعه بیشتر درباره عوارض و خطرات پرکاری تیروئید، مطلب زیر را بخوانید.

بیشتر بخوانید:

عوارض و خطرات پرکاری تیروئید چیست؟

عوامل خطر بیماری گریوز چه هستند؟

عوامل خطر برای بیماری گریوز شامل موارد زیر است:

• سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری گریوز
• ابتلا به یک بیماری خودایمنی دیگر، مانند دیابت نوع ۱ یا کم‌خونی پرنیشیوز
• جنس زن
• کمبود سلنیوم و ویتامین D
• سیگار کشیدن

برای آشنایی با روش‌های مؤثر ترک سیگار و داشتن زندگی سالم‌تر، می‌توانید مقاله زیر را بخوانید:

بیشتر بخوانید:

چطور سیگار را ترک کنیم؟ راهکارهای عملی برای زندگی سالم‌تر

عوارض بیماری گریوز چیست؟

بیماری گریوز درمان نشده یا در صورت درمان ناقص ، خطر ابتلا به عوارض زیر را افزایش می‌دهد:

• مشکلات قلبی: بیماری گریوز می‌تواند باعث فیبریلاسیون دهلیزی (Af) شود. این وضعیت خطر نارسایی قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد.
• پوکی استخوان: این بیماری باعث نازک شدن و کاهش تراکم استخوان‌ها شده و می‌تواند منجر به شکستگی‌های مکرر استخوان گردد.
• طوفان تیروئید: این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که غده تیروئید مقدار زیادی هورمون تیروئید را در مدت زمان کوتاه آزاد می‌کند. این یک عارضه نادر اما تهدیدکننده حیات است.

برای کسب اطلاعات کامل درباره طوفان تیروئیدی و علائم آن، مطلب زیر را مطالعه کنید:

بیشتر بخوانید:

طوفان تیروئیدی چیست؟ هر آنچه باید بدانید

بیماری گریوز همچنین ممکن است خطر ابتلا به سرطان تیروئید را افزایش دهد.

آیا سایر اعضای خانواده در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند؟

بیماری گریوز یک بیماری خودایمنی است و زمینه ژنتیکی دارد. با این حال، تا به امروز هیچ ژن خاصی برای غربالگری آن در خانواده ها شناسایی نشده است.

تشخیص و آزمایش‌ها

پزشکان چگونه بیماری گریوز را تشخیص می دهند؟

پزشک شما در مورد علائم و سابقه پزشکی شما سوال خواهد کرد. این شامل سابقه خانوادگی بیماری تیروئید نیز می‌شود. همچنین یک معاینه فیزیکی انجام خواهد شد.

در طول معاینه فیزیکی، پزشک شما ممکن است موارد زیر را تشخیص دهد:

• افزایش ضربان قلب
• ممکن است غده تیروئید شما بزرگ شده باشد (گواتر)

آیا آزمایش‌ بالینی برای بیماری گریوز وجود دارد؟

برای تایید تشخیص بیماری گریوز، ممکن است آزمایش‌های زیر توصیه شود:

• آزمایش خون تیروئید: این آزمایش‌ها سطح هورمون تیروئید و هورمون تحریک‌کننده تیروئید (TSH) را در خون شما بررسی می‌کنند.
• آزمایش خون برای آنتی‌بادی‌های تیروئید: این آزمایش‌ها به دنبال آنتی‌بادی‌های مرتبط با بیماری گریوز می‌گردند.
• تست جذب ید رادیواکتیو و اسکن تیروئید: در این آزمایش، شما مقدار کمی ید رادیواکتیو را می‌بلعید. اگر غده تیروئید شما مقدار زیادی از این ید را جذب کند، این می‌تواند نشانه‌ای از بیماری گریوز باشد.
• سونوگرافی داپلر: این نوع تصویربرداری افزایش جریان خون در غده تیروئید شما را که ناشی از بیماری گریوز است، بررسی می‌کند. در صورتی که جذب ید رادیواکتیو به دلیل بارداری یا شیردهی ایمن نباشد، ممکن است به این بررسی نیاز داشته باشید.

درمان و دارو‌ها

بیماری گریوز چگونه درمان می شود؟

بیماری گریوز یک بیماری مزمن است. با این حال، درمان‌ها می‌توانند سطح هورمون‌های تیروئید را تحت کنترل نگه دارند. اقدامات درمانی حتی ممکن است باعث بهبود موقت بیماری شود.

روش‌های درمان بیماری گریوز شامل موارد زیر هستند:

• بتابلاکرها: داروهایی مانند پروپرانولول و آتنولول معمولاً اولین خط درمان بیماری گریوز محسوب می‌شوند. این داروها ضربان قلب را کنترل می‌کنند تا زمانی که سایر درمان‌های پرکاری تیروئید اثر بگذارند.
• داروهای ضد تیروئید: داروهایی مانند متی‌مازول و پروپیل‌تیواوراسیل، تولید هورمون تیروئید را مهار می‌کنند.
• درمان با ید رادیواکتیو: این روش به مرور سلول‌های غده تیروئید را تخریب می‌کند. با کوچک‌تر شدن غده تیروئید، سطح هورمون‌ها به حالت طبیعی برمی‌گردد. با این حال، معمولاً در نهایت فرد دچار کم‌کاری تیروئید می‌شود.
• جراحی: تیروئیدکتومی، به معنای برداشت کامل یا بخشی از غده تیروئید از طریق جراحی است.

درمان با ید رادیواکتیو و تیروئیدکتومی معمولاً منجر به کم‌کاری تیروئید می‌شوند. اگر این وضعیت ایجاد شود، فرد باید تا پایان عمر داروهای جایگزین هورمون تیروئید مصرف کند. با این حال، کم‌کاری تیروئید بسیار ساده‌تر از پرکاری تیروئید قابل درمان است و مشکلات طولانی‌مدت کمتری به دنبال دارد.

تمام گزینه‌های درمانی بیماری گریوز هم مزایا و هم خطرات خاص خود را دارند. هیچ اجماعی در جامعه پزشکی درباره بهترین روش درمان وجود ندارد. بنابراین بسیار مهم است که همه گزینه‌ها را با پزشک به طور کامل بررسی کنید تا بهترین تصمیم برای شرایط شما گرفته شود.

برای آشنایی با کم‌کاری تیروئید و روش‌های درمان آن، مطلب زیر را مطالعه کنید:

بیشتر بخوانید:

کم‌کاری تیروئید چیست؟ علائم، دلایل و درمان قطعی با دارو و تغذیه

اگر این بیماری را داشته باشم چه انتظاری می‌توانم داشته باشم؟

اگر بیماری گریوز به خوبی درمان شود، پیش‌آگهی عموماً خوب است. در صورت عدم درمان ، بیماری گریوز می‌تواند عوارضی ایجاد کند که می‌تواند بر سلامت کلی یا امید به زندگی شما تاثیر بگذارد.

رژیم غذایی چگونه بر بیماری گریوز تأثیر می‌گذارد؟

غده تیروئید از ید برای ساخت هورمون‌های تیروئیدی استفاده می‌کند. اگر به بیماری گریوز یا سایر اختلالات خودایمنی تیروئید مبتلا باشید، ممکن است نسبت به عوارض مضر مصرف بیش از حد ید در رژیم غذایی حساس باشید.

خوردن غذاهایی که مقدار زیادی ید دارند مانند کلمب ، دالس یا انواع دیگر جلبک دریایی می‌تواند باعث بروز پرکاری تیروئید شود یا آن را بدتر کند. مصرف مکمل‌های ید هم همین اثر را خواهد داشت.

همچنین بهتر است با پزشک یا تیم درمانی خود درباره موارد زیر صحبت کنید:

• چه غذاهایی را باید محدود کنید یا از آن‌ها پرهیز کنید.
• مکمل‌های یدی که مصرف می‌کنید.
• شربت‌های سرفه یا مولتی‌ویتامین‌هایی که ممکن است حاوی ید باشند.

پیشگیری، مدیریت و کنترل

چگونه می‌توانم بیماری گریوز را کنترل کنم؟

کنترل بلندمدت بیماری گریوز برای حفظ سلامتی و پیشگیری از عوارض، امری حیاتی است. جنبه‌های کلیدی این امر عبارتند از:

• ویزیت منظم: معاینات مکرر و آزمایش‌های عملکرد تیروئید برای اطمینان از اینکه سطح هورمون تیروئید در محدوده هدف باقی می‌ماند و تنظیم درمان در صورت لزوم، ضروری است.
• تنظیمات سبک زندگی: پیروی از یک رژیم غذایی متعادل، حفظ وزن متناسب و مدیریت استرس می‌تواند به کنترل علائم بیماری گریوز کمک کند. مکمل‌های کلسیم و ویتامین D ممکن است به مقابله با کاهش تراکم استخوان کمک کنند.
• نظارت بر سلامت قلب: معاینات منظم قلبی عروقی، به ویژه برای افرادی که از قبل شرایط قلبی دارند یا علائمی مانند تپش قلب را تجربه می‌کنند، ضروری است.
• نظارت بر سلامت چشم: معاینات منظم چشم برای افرادی که مبتلا به افتالموپاتی گریوز هستند، جهت نظارت و رسیدگی به هرگونه تغییر در سلامت چشم، اهمیت بالایی دارد.
• حمایت سلامت روان: از آنجایی که بیماری گریوز می‌تواند بر سلامت روانی تأثیر بگذارد، حمایت روانی یا مشاوره ممکن است برای افرادی که با این بیماری زندگی می‌کنند، مفید باشد.
• برنامه‌ریزی بارداری: افراد در سنین باروری مبتلا به بیماری گریوز باید از نزدیک با یک متخصص همکاری کنند تا از بارداری ایمن اطمینان حاصل کرده و خطرات احتمالی برای نوزاد را به حداقل برسانند.

جزئیات مربوط به عوارض و خطرات کم‌کاری تیروئید را می‌توانید در مطلب زیر بخوانید.

بیشتر بخوانید:

عوارض کم‌کاری تیروئید چیست؟ آیا کم کاری تیروئید خطرناک است؟

زندگی با بیماری گریوز

آیا با وجود بیماری گریوز می‌توانم به زندگی عادی ادامه دهم؟

اگر به بیماری گریوز مبتلا هستید، مراقبت از سلامت روانی و جسمی شما امری حیاتی است. این مراقبت‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

• تغذیه مناسب و ورزش: این اقدامات می‌توانند به کاهش برخی علائم در طول دوره درمان کمک کرده و به طور کلی احساس بهتری را برای شما به ارمغان بیاورند. غده تیروئید شما میزان سوخت و ساز بدن را کنترل می‌کند. بنابراین، با اصلاح پرکاری تیروئید، ممکن است افزایش وزن را تجربه کنید.
• سلامت استخوان‌ها: بیماری گریوز می‌تواند منجر به شکنندگی استخوان‌ها شود. ورزش‌های مرتبط با تحمل وزن می‌توانند به حفظ استحکام استخوان‌ها کمک کنند.
• کاهش استرس: استرس می‌تواند باعث شروع بیماری گریوز شود یا آن را تشدید کند. گوش دادن به موسیقی، حمام آب گرم یا پیاده‌روی می‌تواند به شما در آرامش و بهبود حال روحی‌تان کمک کند.

با تیم درمانی خود همکاری کنید تا برنامه‌ای طراحی شود که تغذیه مناسب، ورزش و آرامش بخشی را به بخشی از برنامه روزانه شما تبدیل کند.

راهنمای مراجعه به پزشک

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

اگر دچار علائم بیماری گریوز هستید، خیلی مهم است که هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.

بعد از این‌که بیماری گریوز در شما تشخیص داده شد و درمان را شروع کردید، در صورتی که موارد زیر را تجربه کردید باید دوباره به پزشک مراجعه کنید:

• تب، گلودرد یا زخم‌های دهانی پس از شروع مصرف دارو
• بروز بثورات پوستی، کهیر، درد مفاصل یا حالت تهوع بعد از مصرف دارو
• تشدید علائم بیماری

قبل از مراجعه به پزشک، چه اطلاعاتی را باید آماده کنم؟

برای اینکه بتوانید بهترین استفاده را از زمان ملاقات خود با پزشک ببرید، بهتر است اطلاعات زیر را از قبل آماده کنید:

فهرست علائم:

• تمام علائمی که تجربه می‌کنید، حتی آن‌هایی که به نظرتان بی‌ربط می‌آیند
• زمان شروع هر یک از این علائم

اطلاعات کلیدی شخصی:

• سابقه پزشکی خانواده شما (بیماری‌های خاصی که اعضای خانواده به آن مبتلا بوده‌اند)
• استرس‌های اخیر یا تغییرات مهم در زندگی شما

فهرست داروها و مکمل‌ها:

• تمام داروها، ویتامین‌ها یا مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید
• دوز مصرفی هر کدام

چه سوالاتی را باید از پزشکم بپرسم؟

سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید:

• محتمل‌ترین علت بروز علائم من چیست؟
• چه آزمایش‌هایی نیاز دارم؟ آیا باید برای انجام این آزمایش‌ها ناشتا باشم؟
• آیا این وضعیت موقتی است یا طولانی‌مدت خواهد بود؟
• چه درمان‌هایی وجود دارد؟ کدام یک را پیشنهاد می‌کنید؟
• چه عوارض جانبی را می‌توانم از درمان انتظار داشته باشم؟
• من شرایط پزشکی دیگری نیز دارم. چگونه می‌توانم این شرایط را همراه با هم به بهترین نحو مدیریت کنم؟
• از کجا می‌توانم اطلاعات بیشتری در مورد بیماری گریوز پیدا کنم؟

پزشک چه سوالاتی را از شما می‌پرسد؟

• آیا علائم شما به طور مداوم وجود دارند یا به صورت متناوب ظاهر و ناپدید می‌شوند؟
• آیا اخیرا داروی جدیدی را شروع کرده‌اید؟
• آیا اخیرا کاهش وزن سریع یا بدون دلیل داشته‌اید؟ چقدر وزن کم کرده‌اید؟
• آیا تغییری در چرخه قاعدگی خود داشته‌اید؟
• آیا مشکلات جنسی را تجربه کرده‌اید؟
• آیا در خوابیدن مشکل دارید؟

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

اگر علائمی مانند ضربان قلب سریع، لرزش دست، کاهش وزن ناخواسته یا تغییرات غیرطبیعی در چشم‌ها را تجربه می‌کنید، بهتر است هرچه سریع‌تر به پزشک متخصص مراجعه کنید.

تشخیص زودهنگام بیماری گریوز می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کرده و روند درمان را بسیار ساده‌تر کند. همچنین توصیه می‌کنیم از مصرف خودسرانه مکمل‌های ید یا داروهای گیاهی بدون مشورت با پزشک پرهیز نمایید.